شهرداری بومهن
پیشینه سکونت

 

حوضه آبریز سیاهرود، پیش از آنکه از سوی باستان شناسان بررسی شود، براثر تهاجم و استقرار انسانها در دوره کنونی، تخریب شده است. با این همه، نشانه هایی از دیرینگی در آن یافت شده که نشان میدهد پیشینه سکونت در بخش بومهن و کناره ها بسیار دراز و در هر نقطه جدا است.به بیان درست تر، هر مکانی در بخش بومهن و کناره ها سرنوشت سکونتی جداگانه ای داشته است.
 

این منطقه را به دلیل قرار گرفتن در ناحیه جنوبی البرز (که پوشیده از تپه های مرتفع و خشک است) قرن ها بیابانی تهی از جمعیت دانسته و گفته اند که تنها نقاطی چون حبله رود و زم رود دارای سکنه بوده اند؛ اما وجود سه گورستان تاریخی در گوشه وکنار شهر، دریچه ای به شاروَندی (تمدن)این منطقه گشوده و دستاویزی برای بررسی و درنگ بیشتر شده است.این گورهای تاریخی با شکل و نقش های جوراجور ناگفته هایی را در دل خود پنهان کرده اند.

 

گورستان نخست در شمال شرقی رودهن قرار دارد.درکنار این گورستان، محلی به نام تجرک و قارپوزده وجود داشته که زرتشتیان (گبری ها) در آنجا می زیسته اند. بنا به روایتی، نام پیشین این منطقه ((سردار آقابالاخان)) بوده است که هنوز هم از رودخانه رودهن در اسناد اداره ثبت به عنوان رودخانه آقابالاخانی نام برده می شود.این محل در کتب تاریخی با نام رود آبگان به چَم(معنی) ((محل رودخانه ها)) به کار رفته که چرایی آن وجود سه تا چهار رودخانه پیوسته به هم است.

 

گورستان قدیمی و بنا به روایتی ((اسلامی)) دیگری میان وسکاره و بومهن،در دامنه بلندی هایی مشهور به کوه سبز و در یک شیب ملایم قرار گرفته است.با توجه به پیشینه سنگ مزارها به نظر می رسد، بنیان آن به دوران خاک سپاری سادات میرعمادی و دیگر پادشاهان محلی باز میگرد. روی سنگ مزارها به گونه ای بدوی با خط ثلث موزون تراشیده شده که نشانگر انجام عمل حجاری در محل بوده است. بیشتر سنگها در گذر زمان به دست رهگذران و مردم بومی آسیب دیده و پاره هایی از آنها در گوشه ها پراکنده اند.بر روی یکی از سنگها ((سمانه ستین وتسعانه)) نقش بسته که سال 968 هجری قمری را نشان میدهد. این تاریخ،مربوط به دوره صفوی بوده و هویت گورستان را از نظر تاریخ گذاری روشن می نماید.در این منطقه تکه هایی از سفال مربوط به قرن ششم هجری قمری به بعد نیز کشف شده است.

 

سومین گورستان، معروف به آق قلعه در فاصله سه کیلومتری شمال غربی گورستان دوم و برفراز ارتفاعات سنگی مشرف به رودخانه و مسیل ها قرار گرفته است.باستان شناسان پس از بررسی نمونه سفال های بدست آمده این گورستان،آن را هم دوره گورستان وسکاره ارزیابی کرده اند.ا فزون بر این،آثار کشف شده ناشی از حفاری های ناگهانی در کمرد، نشان از تاریخ کهن سکونت انسان در این منطقه دارد.

 

کهن ترین کتبی که در آنها از این خطه سخن رفته است، ((مطلع الشمس))،((مرات البلان)) و ((سقهامه مازندران و اسدآباد)) است. در گذشته ای نه چندان دور،برنارد هوکار،عضو انجمن ایران شناسی فرانسه،کوچ نشینان دامنه های جنوبی البرز در شرق تهران (شامل بیست گروه عشایری گرد آمده از سراسر کشور)را بررسی کرده است.وی میگوید: ((پس از دوران کریم خان زند، این گروه ها را به پایتخت آورده و به عنوان گروگان نگاه داشته اند. آنها در راه پاسداری از سازمان و سنن خود تا اندازه ای توانسته اند ساختارهای خانواده را حفظ کنند)).

 
بر پایه پاره ای پژوهش ها، نخستین گروه مهاجران به بومهن،تبعیدی هایی بوده اند که شاه اسماعیل صفوی در جریان تعقیب حسین کیای چلاوی آنان را از آذربایجان به این مکان کوچاند. برخی نیز مهاجرت ها را به دوران پس از صفویه نسبت داده و بر این باورند که پس از انقراض این سلسله، شماری از عشایر منطقه آذربایجان (رضاِییه)که به زبان ترکی و کردی سخن میگفتند،توسط حکومت نادر شاه افشار به بومهن و رودهن تبعید شده اندکه علت آن سرشت یاغی گری افراد این جامعه بوده است.
 

برپایه این روایت ،طایفه های دیگری از این جامعه به بخش های گوناگون کشور تبعید می شوند؛ تنی چند به صحنه کرمانشاه، برخی در بخش جنوبی رودخانه میاندوآب، شماری به کلاردشت مازندران، کُردکوی،گلوگاه گرگان و مشکین شهر.

 

در پی گفتگو با مردم،دیدگاه دیگری نیز وجود داشت: ((مردم این جامعه در زمان نادرشاه توسط حکام آن دوره جهت محافظت عشایر به این منطقه سوق داده شده اند. همچنین گفتارهای پراکنده ای حکایت از مهاجرت مردم از مناطقی مانند شیراز، بورزند و لواسانات دارد)).

 
 
تاریخ به روز رسانی:
1402/11/08
تعداد بازدید:
1721
امتیازدهی
میانگین امتیازها:0 تعداد کل امتیازها:0

مشاهده نظرات (تعداد نظرات 0
ارسال نظرات
نام  
آدرس پست الکترونیکی شما    
شماره تلفن
توضیحات    
خواندن کد امنیتی تغییر کد امنیتی  
کد امنیت  
 
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید :
کلیه حقوق این پایگاه متعلق به پایگاه اطلاع رسانی شهرداری بومهن می باشد.
Powered by DorsaPortal